State verbs, action verbs
kwiecień 19, 2017 o godzinie 10:00 ,
Brak komentarzy
Omawiając różnice między czasami simple i continuous nie można
pominąć bardzo istotnej grupy czasowników odnoszących się do stanów,
sytuacji statycznych i z tego względu stosowanych tylko w czasach simple. Są to tzw. state verbs, w odróżnieniu od tzw. action verbs, czyli czasowników oznaczających czynności. Różnica ta jest szczególnie widoczna w przypadku czasów present simple i present continuous, ale ma też ogromne znaczenie dla uchwycenia różnicy między czasami present perfect simple i present perfect continuous. Ten artykuł jest dla tych, którzy chcą lepiej (intuicyjnie) zrozumieć różnice między tymi czasami. Action verbs - czynności i procesy
Niektóre czasowniki odnoszą się do czynności, procesów (np. ride, run, eat) i dlatego mogą być stosowane w obu czasach, w zależności od sytuacji. Te czasowniki (tj. te słowa jako odnoszące się do czynności albo procesów) nazywamy czasownikami dynamicznymi, albo aktywnymi. Z nimi na ogół nie ma większych kłopotów.
State verbs - stany i relacje
Jednak niektóre czasowniki mają znaczenie tylko statyczne, odnoszące się do relacji, stanów rzeczy itd. (np. belong, understand, consist) i jako takie mogą być stosowane tylko w czasie present simple (ewentualnie w innych czasach simple). W niektórych przypadkach - i tu leży największa trudność - trzeba odróżnić czasownik statyczny od czasownika dynamicznego mającego tę samą pisownię (np. think, have, lie).
Ogólnie rzecz biorąc, czasowniki statyczne należą do dwóch głównych grup:
Relacje między ludźmi, rzeczami, albo ludźmi i rzeczami są czymś statycznym. Jeśli mówimy:
S1. I have three dogs.
S2. Those houses belong to the Queen.
S3. Cracow lies on the Vistula.
S4. The box sits on the table.
S5. The hanger stands in the corner.
to widać, że w tych sytuacjach nie ma żadnego ruchu, nic tam się nie dzieje.
Porównajmy powyższe zdania do takich, w których występują czasowniki dynamiczne (ortograficznie łudząco podobne do czasowników statycznych...):
A1. I'm having breakfast.
A2. Tom is lying on the sofa.
A3. Her cat is sitting on the table.
A4. John is standing in the corner.
Warto uświadomić sobie, że różnica między trzema ostatnimi parami zdań (tj. S3.-A2, S4. - A3. i S5. - A4.) polega na tym, że w tych pierwszych czasowniki lie, sit i stand odnoszą się do pozycji przedmiotów - a te z natury są nieruchome. Mówimy w nich o sytuacji, bezwładnym stanie rzeczy. Natomiast w trzech ostatnich zdaniach mamy na myśli pewne czynności wykonywane przez podmioty ożywione. Nawet jeśli są one chwilowo nieruchome, to może się to w każdej chwili zmienić...
Stany umysłu i zmysłów
Kolejna grupa czasowników statycznych, to te odnoszące się do stanów umysłu albo zmysłów.
S1. I see/understand.
S2. Susan doesn't believe in ghosts.
S3. I think it's a good idea.
S4. They want to sign the contract as soon as possible.
S5. I (can) see alright.
S6. She (can) hear you very well.
S7. This wine tastes wonderful.
I tu też nic się nie dzieje. Zdaniami tymi stwierdzamy pewne stany rzeczy.
Porównajmy:
A1. I'm thinking about you.
A2. Ian is seeing John tomorrow.
A3. The judge is hearing the case now.
A4. The chef is tasting the soup to see if it needs more salt.
Istnieją dwa testy na odróżnienie czasownika statycznego od dynamicznego w takich sytuacjach. Po pierwsze, jeżeli chodzi o stany umysłu, to są one dyskretne, zero-jedynkowe: albo coś rozumiem, albo nie rozumiem; albo widzę, albo nie widzę, itd.
Po drugie, nie można nimi sterować. Jeżeli czegoś nie rozumiem, to trudno. Mogę próbować to zrozumieć: czytać, uczyć się, dowiadywać - ale nadal nie rozumiem. Aż tu nagle klik! Coś zaskoczyło - Heureka! (Może być też tak, że mimo wysiłku, wieloletnich wyrzeczeń, pewnych rzeczy nie uda mi się zrozumieć. "Człowiek uczy się całe życie..."). Podobnie jest z chceniem, wiarą czy opiniami. Wierzę, albo nie wierzę - nie ma nic pomiędzy. Albo mi się coś podoba, albo nie.
Inaczej jest w przypadku czasowników dynamicznych. Te odnoszą się do czynności, a tymi można sterować, można je kontrolować, wpływać na nie. Przynajmniej do pewnego stopnia... Można myśleć o czymś, ale można pomyśleć o czymś innym, a teraz jeszcze innym. Można iść w tę stronę, albo w inną, albo się zatrzymać, itd.
Albo jeszcze inaczej: stany umysłu są cyfrowe (nieciągłe, zero-jedynkowe), a czynności - analogowe (ciągłe).
I dlatego czasowniki statyczne występują tylko w czasie present simple. Jego wszak domeną jest bezruch i statyczność (patrz Present simple a present continuous). Natomiast czasowniki dynamiczne mogą występować zarówno w czasie present simple, jak i present continuous. Analogicznie będzie oczywiście w przypadku czasów past (future) i perfect:
S1. I thought you were abroad. (opinia)
A1. She was thinking of going away. (proces myślowy)
S2. I've always wanted to read that book. (stan)
A2. I've been planning to buy a car since last year. (proces myślowy)
S3. I'd known that before you told me. (stan)
A3. They'd been building that road for at least a decade before I arrived in the city. (czynność)
Niektóre czasowniki odnoszą się do czynności, procesów (np. ride, run, eat) i dlatego mogą być stosowane w obu czasach, w zależności od sytuacji. Te czasowniki (tj. te słowa jako odnoszące się do czynności albo procesów) nazywamy czasownikami dynamicznymi, albo aktywnymi. Z nimi na ogół nie ma większych kłopotów.
State verbs - stany i relacje
Jednak niektóre czasowniki mają znaczenie tylko statyczne, odnoszące się do relacji, stanów rzeczy itd. (np. belong, understand, consist) i jako takie mogą być stosowane tylko w czasie present simple (ewentualnie w innych czasach simple). W niektórych przypadkach - i tu leży największa trudność - trzeba odróżnić czasownik statyczny od czasownika dynamicznego mającego tę samą pisownię (np. think, have, lie).
Ogólnie rzecz biorąc, czasowniki statyczne należą do dwóch głównych grup:
- relacje między ludźmi bądź rzeczami, np. belong, have (mieć), possess, lie (leżeć, być usytuowanym);
- uczucia i stany umysłu oraz zmysłów: love, understand, believe, hear, see itp.
Relacje między ludźmi, rzeczami, albo ludźmi i rzeczami są czymś statycznym. Jeśli mówimy:
S1. I have three dogs.
S2. Those houses belong to the Queen.
S3. Cracow lies on the Vistula.
S4. The box sits on the table.
S5. The hanger stands in the corner.
to widać, że w tych sytuacjach nie ma żadnego ruchu, nic tam się nie dzieje.
Porównajmy powyższe zdania do takich, w których występują czasowniki dynamiczne (ortograficznie łudząco podobne do czasowników statycznych...):
A1. I'm having breakfast.
A2. Tom is lying on the sofa.
A3. Her cat is sitting on the table.
A4. John is standing in the corner.
Warto uświadomić sobie, że różnica między trzema ostatnimi parami zdań (tj. S3.-A2, S4. - A3. i S5. - A4.) polega na tym, że w tych pierwszych czasowniki lie, sit i stand odnoszą się do pozycji przedmiotów - a te z natury są nieruchome. Mówimy w nich o sytuacji, bezwładnym stanie rzeczy. Natomiast w trzech ostatnich zdaniach mamy na myśli pewne czynności wykonywane przez podmioty ożywione. Nawet jeśli są one chwilowo nieruchome, to może się to w każdej chwili zmienić...
Stany umysłu i zmysłów
Kolejna grupa czasowników statycznych, to te odnoszące się do stanów umysłu albo zmysłów.
S1. I see/understand.
S2. Susan doesn't believe in ghosts.
S3. I think it's a good idea.
S4. They want to sign the contract as soon as possible.
S5. I (can) see alright.
S6. She (can) hear you very well.
S7. This wine tastes wonderful.
I tu też nic się nie dzieje. Zdaniami tymi stwierdzamy pewne stany rzeczy.
Porównajmy:
A1. I'm thinking about you.
A2. Ian is seeing John tomorrow.
A3. The judge is hearing the case now.
A4. The chef is tasting the soup to see if it needs more salt.
Istnieją dwa testy na odróżnienie czasownika statycznego od dynamicznego w takich sytuacjach. Po pierwsze, jeżeli chodzi o stany umysłu, to są one dyskretne, zero-jedynkowe: albo coś rozumiem, albo nie rozumiem; albo widzę, albo nie widzę, itd.
Po drugie, nie można nimi sterować. Jeżeli czegoś nie rozumiem, to trudno. Mogę próbować to zrozumieć: czytać, uczyć się, dowiadywać - ale nadal nie rozumiem. Aż tu nagle klik! Coś zaskoczyło - Heureka! (Może być też tak, że mimo wysiłku, wieloletnich wyrzeczeń, pewnych rzeczy nie uda mi się zrozumieć. "Człowiek uczy się całe życie..."). Podobnie jest z chceniem, wiarą czy opiniami. Wierzę, albo nie wierzę - nie ma nic pomiędzy. Albo mi się coś podoba, albo nie.
Inaczej jest w przypadku czasowników dynamicznych. Te odnoszą się do czynności, a tymi można sterować, można je kontrolować, wpływać na nie. Przynajmniej do pewnego stopnia... Można myśleć o czymś, ale można pomyśleć o czymś innym, a teraz jeszcze innym. Można iść w tę stronę, albo w inną, albo się zatrzymać, itd.
Albo jeszcze inaczej: stany umysłu są cyfrowe (nieciągłe, zero-jedynkowe), a czynności - analogowe (ciągłe).
I dlatego czasowniki statyczne występują tylko w czasie present simple. Jego wszak domeną jest bezruch i statyczność (patrz Present simple a present continuous). Natomiast czasowniki dynamiczne mogą występować zarówno w czasie present simple, jak i present continuous. Analogicznie będzie oczywiście w przypadku czasów past (future) i perfect:
S1. I thought you were abroad. (opinia)
A1. She was thinking of going away. (proces myślowy)
S2. I've always wanted to read that book. (stan)
A2. I've been planning to buy a car since last year. (proces myślowy)
S3. I'd known that before you told me. (stan)
A3. They'd been building that road for at least a decade before I arrived in the city. (czynność)
*Nazwy 'czasowniki statyczne' i 'czasowniki dynamiczne' mogą być mylące. Nie chodzi tu bowiem o słowa (wyrazy), lecz o to, do czego się one odnoszą, a dokładniej - o pary 'czasownik-sytuacja'. Czasownik statyczny, to taki, który przedstawia jakiś stan; dynamiczny zas, to taki, który odnosi się do czynności albo procesu. To dlatego widząc albo słysząc np. czasownik hear nie wiemy z góry, tj. bez kontekstu, czy jest on statyczny, czy dynamiczny.